BOEKBESPREKING: De beroepsstandaard voor de intern begeleider als kwaliteitscoördinator

BOEKBESPREKING
De beroepsstandaard voor de intern begeleider als kwaliteitscoördinator

door: Willem de Vlaming

De Landelijke Beroepsgroep voor Begeleiders in het Onderwijs (LBBO) heeft een volledig herziene uitgave van de beroepsstandaard voor intern begeleiders uitgegeven.

Deze beroepsstandaard is een belangrijke ijklijn voor intern begeleiders en scholen met betrekking tot het nadenken over taken, rollen en verantwoordelijkheden op het gebied van leerlingenzorg.

De thema’s die in de beroepsstandaard een plek hebben gekregen zijn heel relevant. Maar de rolneming en positionering van de intern begeleider als kwaliteitscoördinator lijkt een beetje op twee gedachten te hinken: een niet beoordelende spiegelende critical friend enerzijds; en een oordelende (micro)managers anderzijds.

De nieuwe beroepsstandaard lijkt een stimulerende rol te zien voor de ib’er als critical friend bij het ontwikkelen van de professionele leergemeenschap.

De school is een professionele leergemeenschap waar leerlingen zich optimaal ontwikkelen en het team zich met elkaar professionaliseert, door van en met elkaar te leren. […]

De kwaliteitscoördinator heeft geen beoordelende rol, werkt vanuit vertrouwen en ethisch perspectief, is integer vanuit het morele kompas om de ‘goede dingen te doen voor leerlingen’, en stelt hiervoor vanuit vragen als critical friend over leren en lesgeven; altijd met het doel de kwaliteit van het onderwijs te versterken. (p.7)

Dat is een mooi (team)coachend perspectief om mee aan de slag te gaan. Maar op andere plekken in de beroepsstandaard lijkt de ib’er meer een op resultaat sturende eindverantwoordelijke ‘micromanager’.

Ter illustratie een selectie van fragmenten. De intern begeleider:

is aanjager van de leercultuur en stuurt op het leren van en met elkaar;
vertaalt de schoolvisie naar werkprocessen;
is de kennisbrenger in de lerende cultuur;
vertaalt diepte analyses in plannen van aanpak;
stelt onderbouwde ambitieniveau’s op en streefdoelen vast;
zorgt ervoor dat doelstellingen met succes worden gerealiseerd, binnen het geplande tijdsbestek / monitort, analyseert en stuurt het operationele proces op het behalen van hoge resultaten;
bepaalt welke verdiepende kennis en / of ondersteuning nodig zijn, zowel op leerling-, leraar-, als schoolniveau;
heeft regie over de de onderzoeksplanning en zorgt voor afstemming, gerichte communicatie en naleving van deze planning;
jaagt de ontwikkeling van een professionele cultuur aan en reflecteert voortdurend om in het proces bij te sturen waar dat nodig is;
kan leidinggeven aan professionals, alsook aan de ontwikkeling van medewerkers

Op zich zijn dit allemaal zaken die van belang zijn en geregeld en geborgd moeten worden, maar die wat minder passen bij mijn beeld van een niet (be)oordelende critical friend die de ontwikkeling wil bevorderen en ondersteunen van een professionele leergemeenschap van individueel en collectief reflectief onderzoekend lerende professionals.

De vraag die scholen en intern begeleiders moeten beantwoorden is tot welk type schoolorganisatie en teams zij zich willen ontwikkelen en welke rol van een intern begeleider daar het best bij past en toe bijdraagt: (1) tot professionele leergemeenschappen met veel eigenaarschap bij de leden op het stellen en realiseren van doelen op het gebied van onderwijskwaliteit; of (2) een meer top down aangestuurd team van uitvoerders. Beide kunnen werken, maar ze zijn niet hetzelfde.

Kortom een beroepsstandaard met heel veel nuttige en relevante aandachtspunten, maar wat nog heel veel denkwerk en uitwerking zal vragen van intern begeleiders en hun teams om dat concreet te maken op een wijze die past bij hoe hun school, school wil zijn en kwaliteit wil ontwikkelen en borgen.

Een aanrader om (samen met het team en andere intern begeleiders) goed over na te denken en een passende eigen visie en praktijk op te ontwikkelen.

Willem de Vlaming

Schrijver van: ‘Samen bouwen aan een Professionele Leergemeenschap’.
TIB-Tool 29. Dordrecht: INSTONDO 2019

Landelijke Beroepsgroep voor Begeleiders in het Onderwijs, (2022). De beroepsstandaard voor de intern begeleider als kwaliteitscoördinator. sl:Uitgeverij Pica.

Download het gehele artikel HIER als pdf.