BOEKBESPREKING: GOED IN GESPREK, De basis voor beweging in onderwijs en jeugdhulp

BOEKBESPREKING

GOED IN GESPREK
De basis voor beweging in onderwijs en jeugdhulp

door: Erik van Meersbergen

‘Goed in gesprek’, van Broersen en Klapwijk is het eerste in Nederland verschenen boek dat is afgeleid van de positioneringstheorie (Harré, 2012). Het boek is ingebed in het dynamische ecologische krachtenveld van opvoeding en onderwijs. Dat krachtenveld is van invloed op het handelen van ontwikkelende kinderen, ouders, leraren, hulpverleners en pedagogisch medewerkers.

De auteurs willen de kwaliteit en doelmatigheid van de professionele gesprekken verhogen. Daarvoor wordt de focus op de professional gezet die de eigen normen en standaarden moet kennen. Kritische reflectie op eigen handelen, toegepast op gespreksvoering en de eigen positionering is belangrijk.

Deze kritische reflectie op het eigen professionele handelen en positionering moet je als professional niet aan het toeval overlaten en kan je zelf uitlokken aan de hand van vragen. Deze professionele reflectie op handelen en positionering verdient een vaste plek in het curriculum van een opleiding voor beroepen waar interactie altijd aanwezig is. Aandacht besteden aan de voorwaarden en vaardigheden die je nodig hebt om een goed gesprek te voeren.

Om goed in gesprek te zitten. De professionals waarvoor dit boek bedoeld is, hebben baat bij een vaste structuur en kaders voor reflectie. Daarbij horen voldoende oefen- en trainingsuren om de benodigde gespreksvaardigheden meer eigen te maken.

Dit boek biedt professionals en opleiders een kader met enkele instrumenten voor zelfreflectie. Het kan bijdragen tot dat wat Schön in 1983 omschreef als de ‘reflective practitioner’. Deze kent zichzelf en is in staat kritisch te kijken zodat deze tijdens het professioneel handelen nog kan bijsturen. De drie kaartjes met de hoofdvragen (te vinden op de uitklapbare achterflap) zijn daar geschikt voor. Deze hoofdvragen bevorderen de effectiviteit van interventies tijdens een gesprek. Wie is wie? Waarom doe je zoals je doet? Wat doen we hier?

De positioneringstheorie vraagt meta-cognitieve en reflectieve vaardigheden om de juiste balans en positie te vinden. Wat te doen tijdens het gesprek als je merkt dat je niet goed in het gesprek zit? Wat doe je bij heftige emoties of de ‘waan van de dag’? Wie pleegt de interventies zonder daarbij iemand af te vallen of te schofferen? Wie beoordeelt de juistheid ervan? Wat indien professionals er niet in slagen om op eigen handelen te reflecteren en bij te sturen? Reflecteren is als het ware boven jezelf kunnen hangen als een drone-camera en vraagt om meta-cognitieve vaardigheden. Deze meta-cognitieve en reflectieve vaardigheden zijn niet altijd, en niet bij iedereen, voldoende aanwezig. Dat geldt zowel voor ervaren als onervaren professionals (in opleiding).

Het is daarom fijn dat de auteurs dit boek hebben geschreven. Er ligt nu een concreet kader om goed in gesprek te gaan. Het kader is net zo geschikt om na te gaan of iemand ook in de juiste positie aan tafel zat. Dat is van grote waarde in een tijd van toename van het aantal en belang van samenwerking in een multidisciplinair overleg (mdo). De professionals in onderwijs en jeugdhulp mogen samen met ouders en hun kinderen de benodigde ondersteuning vaststellen.

Leesbaarheid-toegankelijkheid: Het boek is qua schrijfstijl toegankelijk, de auteurs zijn ervaren en begaan met de praktijk. Het boek is degelijk onderbouwd en de literatuurlijst is origineel gerangschikt op hoofdbegrippen.

Leesbaarheid-kwaliteit vormgeving/drukwerk: Het is jammer dat teksten in de lichtblauwe kaders ‘Hoe is het voor mij?’minder goed zichtbaar zijn door het gebruik van een mager lettertype en wit als kleur voor de letters. De bladspiegel oogt onrustig, het lettertype en de regelafstand zijn klein. Dat bij elkaar genomen vraagt om aanhoudende en diepe concentratie. Dat is jammer en doet de inhoud tekort.

Erik van Meersbergen, redactielid PLPO.nl; orthopedagoog, coach, auteur bij

De Tandem – Coaching en Gedragsadviezen

reacties naar: detandem@ziggo.nl

Boekbespreking: Goed in Gesprek. De basis voor beweging in onderwijs en jeugdhulp
Auteurs: Annemiek Broersen & Geke Klapwijk

Doelgroep: Professionals uit jeugdhulp en onderwijs, pedagogisch medewerkers kinderopvang, opleiders, begeleiders.
ISBN 978-94-926491-3-3, januari 2020: Utrecht: BreinDok.

Download het gehele artikel HIER als pdf.